Koningen van Italië

Als je onderweg bent in Italië, of dit nu rondom het Gardameer is of in een andere regio, dan kom je in het straatbeeld regelmatig de namen Umberto en Vittorio Emanuele tegen. Je ziet deze namen op gebouwen, als straatnaam of als plein, bij de ingang van een sportcomplex of op scholen maar ook als ristorante of pizzeria. Denk bijvoorbeeld maar eens aan de chique winkelgalerij Galleria Vittorio Emanuelle II in Milaan! Wie zijn eigenlijk deze Umberto en Vittorio Emanuele?

Geschiedenis

Even een stukje geschiedenis… Tot 1861 bestond Italië in haar huidige vorm nog niet. Er waren diverse kleinere Koninkrijken, er was een kerkelijk gebied rondom Rome (het huidige Vaticaan) en er waren regio’s die behoorden tot Frankrijk of Oostenrijk, kortom het was een lappendeken. Na diverse oorlogen ontstond langzaam het Italië zoals we dit nu kennen. Deze eenwording werd in 1861 een feit, het Koninkrijk Italië was geboren. Italië zou overigens maar kort een koninkrijk blijven, namelijk tot 1946. De koningen waren achtereenvolgens Vittorio Emanuele II, zijn zoon Umberto I en diens zoon Vittorio Emanuele III en tenslotte zijn zoon Umberto II.

Eerste Wereldoorlog

De Eerste Wereldoorlog heeft een belangrijke rol gespeeld in de moderne geschiedenis van Italië. Tot de Eerste Wereldoorlog lag de grens van het Koninkrijk Italië met het noordelijke Oostenrijk namelijk bij Limone sul Garda. De grens van de Oostenrijkse provincie Zuid-Tirol lag tussen Limone en Riva del Garda. In 1914, aan het begin van de Eerste wereldoorlog stond Italië aan de zijde van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije, maar in 1915 ‘liep’ Italië over naar de kant van Engeland, Frankrijk en Rusland.

Deze drie landen, de Entente, beloofden Italië dat zij na de oorlog grote delen van Oostenrijk-Hongarije zou krijgen. Dat was voor de Italianen de belangrijkste reden om de kant van de Entente te kiezen. De Italiaanse legers vochten tussen 1915 en 1918 in het noorden tegen Oostenrijk-Hongarije, maar echt succesvol waren ze daar niet. In de oostelijke Alpen werden ze in 1917 tijdens de Slag van Carporetto zelfs verslagen en teruggedreven, waardoor de frontlinie op 50 kilometer van Venetië kwam te liggen. Na 4 jaren strijd capituleerden Duitsland en Oostenrijk-Hongarije uiteindelijk en Italië kreeg de volgende regio’s toegewezen: Zuid Tirol, Triëst en Istrië.

Duits

Dit is dan ook de reden dat het noordelijk deel van het Gardameer, Riva del Garda, Arco en de omgeving verder naar het Noorden zo Duits aandoen. Honderd jaar geleden was dit gebied dus nog Oostenrijk en daarmee ook Duitstalig. Het zal je tijdens een bezoek aan die regio opvallen dat Duits daar de tweede taal is en in bepaalde delen zelfs de belangrijkste taal. Hoe noordelijker hoe Duitser. Zo vermelden de plaatsnaamborden in de noordelijkste provincie, Alto Adige, zelfs een Italiaanse en een Duitse naam. Bolzano bijvoorbeeld heet daar ook Bozen. Ten noorden van Limone sul Garda staat overigens het grensmonument als herinnering aan de vroegere grens tussen Italië en Oostenrijk.

Fascisme

De jaren 20 en 30 van de vorige eeuw werden gekenmerkt door een wereldwijde economische malaise, zo ook in Italië. Het was de tijd van de opkomst van het fascisme. In verschillende Europese landen kwamen fascistische dictators aan de macht, zoals Franco in Spanje, Mussolini in Italië en in Duitsland Hitler. Mussolini koos in 1939 de zijde van Hitler Duitsland en hij stortte daardoor Italië in een oorlog tegen de geallieerden.

Toen de oorlog voorbij was moest Italië als straf Istrië afstaan. Mussolini werd terecht gesteld en de Italiaanse koning Victor Emanuel III werd vanwege zijn samenwerking met de fascisten verbannen. Zijn zoon Umberto II volgde hem in mei 1946 op en wordt in Italië de meikoning genoemd. Dit omdat hij maar een maand koning mocht zijn want in juni 1946 werd Italië een republiek.

Koningen

Nu weet je het ook wie die Vittorio Emanuele en Umberto zijn. Het waren Italiaanse koningen uit een zeer jong verleden. Vergeet daarbij echter niet dat de Italianen daarmee eigenlijk alleen hun eerste twee koningen eren. De meeste Italianen willen liever niet meer herinnerd worden aan de laatste twee koningen omdat tijdens het bewind van Vittorio Emanuele III het fascisme aan de macht was gekomen en Italië bij twee wereldoorlogen betrokken raakte. En als koning voor één meimaand haal je de geschiedenisboeken ook niet…

Dit artikel is een bijdrage van Nico Tijdink. Al meer dan 30 jaar vaste bezoeker van het Gardameer.